Κυριακή 29 Ιουλίου 2012

Ποίηση



Ας φρόντιζαν

Κατήντησα σχεδόν ανέστιος και πένης.
Αυτή η μοιραία πόλις, η Αντιόχεια
όλα τα χρήματά μου τάφαγε:
αυτή η μοιραία με τον δαπανηρό της βίο.

Αλλά είμαι νέος και με υγείαν αρίστην.
Κάτοχος της ελληνικής θαυμάσιος
(ξέρω και παραξέρω Αριστοτέλη, Πλάτωνα·
τι ρήτορας, τι ποιητάς, τι ό,τι κι αν πεις).
Από στρατιωτικά έχω μιαν ιδέα,
κ' έχω φιλίες με αρχηγούς των μισθοφόρων.
Είμαι μπασμένος κάμποσο και στα διοικητικά.
Στην Αλεξάνδρεια έμεινα έξι μήνες, πέρσι·
κάπως γνωρίζω (κ' είναι τούτο χρήσιμον) τα εκεί:
του Κακεργέτη βλέψεις, και παληανθρωπιές, και τα λοιπά.

Όθεν φρονώ πως είμαι στα γεμάτα
ενδεδειγμένος για να υπηρετήσω αυτήν την χώρα,
την προσφιλή πατρίδα μου Συρία.

Σ' ό,τι δουλειά με βάλουν θα πασχίσω
να είμαι στην χώρα ωφέλιμος. Αυτή είν' η πρόθεσίς μου.
Αν πάλι μ' εμποδίσουνε με τα συστήματά τους - 
τους ξέρουμε τους προκομένους: να τα λέμε τώρα;
αν μ' εμποδίσουνε, τι φταίω εγώ.

Θ' απευθυνθώ προς τον Ζαβίνα πρώτα,
κι αν ο μωρός αυτός δεν μ' εκτιμήσει,
θα πάγω στον αντίπαλό του, τον Γρυπό.
Κι αν ο ηλίθιος κι αυτός δεν με προσλάβει,
πηγαίνω παρευθύς στον Υρκανό.

Θα με θελήσει πάντως ένας απ' τους τρεις.

Κ' είν' η συνείδησίς μου ήσυχη
για το αψήφιστο της εκλογής.
Βλάπτουν κ' οι τρεις τους την Συρία το ίδιο.

Αλλά, κατεστραμένος άνθρωπος, τι φταίω εγώ.
Ζητώ ο ταλαίπωρος να μπαλωθώ.
Ας φρόντιζαν οι κραταιοί θεοί
να δημιουργήσουν έναν τέταρτο καλό.
Μετά χαράς θα πήγαινα μ' αυτόν.









Όπως είπαμε, στο blog θα δημοσιεύονται και κάποια ποιήματα που αγαπώ ή αποσπάσματα από πεζά που ακόμα και εκτός του πλαισίου τους διατηρούν την αισθητική τους αξία.Δε μπορώ παρά να ξεκινήσω με τον αγαπημένο μου ποιητή , τον Κωνσταντίνο Καβάφη, πολλά ποιήματα του οποίου έχω συνδέσει στενά με πρόσωπα και στιγμές της ζωής μου.

Τετάρτη 25 Ιουλίου 2012

Γνωριμία με τον Μπολάνιο

 "Οι άγριοι Ντετέκτιβ" ήταν το έργο μέσα από το οποίο επέλεξα να γνωρίσω τον πρόωρα χαμένο Ρομπέρτο Μπολάνιο.Ο Χιλιανός παρότι πέθανε σε ηλικία μόλις 50 ετών κατάφερε να αφήσει το στίγμα στην παγκόσμια λογοτεχνία και να χαρακτηριστεί ως ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς της γενιάς του.
  "Οι άγριοι Ντετέκτιβ" είναι ένα μυθιστόρημα ογκώδες, μοντέρνο, περίπλοκα δομημένο βγαλμένο μέσα από τη λατινοαμερικάνικη λογοτεχνική παράδοση.Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο αφηγητής είναι ο δεκαεπτάχρονος Γκαρσία Μαδέρο, ο οποίος μέσα από ένα εργαστήριο ποίησης έρχεται σε επαφή με την ομάδα των Ενστικτορεαλιστών, κάποιων φιλόδοξων δηλαδή νεαρών ποιητών που προσπαθούν να αναβιώσουν ένα αντίστοιχο κίνημα της μεξικανικής avant garde την δεκαετία του 1920.Μεταξύ των ποιητών ξεχωρίζουν οι ιδρυτές του κινήματος, ο Ουλίσες Λίμα και ο Αρτούρο Μπελάνο, η περσόνα του ίδιου του Μπολάνιο.Το πρώτο κεφάλαιο είναι πραγματικά απολαυστικό, καθώς ο αναγνώστης βυθίζεται στην αφήγηση των περιπετειών του Γκαρσία Μαδέρο, τα πρώτα ερωτικά του σκιρτήματα, την μποέμικη ζωή των ονειροπόλων ποιητών που νομίζουν πως αρκεί η ποίηση για να αλλάξουν τον κόσμο.Η αφήγηση οργανώνεται με την μορφή ημερολογιακών σημειώσεων,το ύφος αποπνέει μια γλυκιά  αίσθηση νοσταλγίας και μελαγχολίας ενώ μέσα από τις σελίδες αναδύεται η μυρωδιά της τεκίλας και του καπνού.

"Ο Μπελάνο και ο Λίμα δεν ήταν επαναστάτες.Δεν ήταν συγγραφείς.Μερικές φορές έγραφαν ποιήματα, όμως ούτε ποιητές    νομίζω πως ήταν.Ήταν έμποροι ναρκωτικών."

  Στο δεύτερο και εκτενέστερο μέρος, το βιβλίο γίνεται πιο περίπλοκο.Η αφήγηση καλύπτει μια περίοδο 20 ετών (1976-1996), κατά την οποία οι ενστικτορεαλιστές έχουν διαλυθεί και οι δύο ηγετικές τους φυσιογνωμίες ταξιδεύουν ανά τον κόσμο.Πάνω από είκοσι πρόσωπα αναλαμβάνουν διαδοχικά την εξιστόρηση των γεγονότων.Οι διηγήσεις τους -που μοιάζουν συχνά να έχουν και έναν συγκεκριμένο αποδέκτη, όπως στην περίπτωση του Σαλβατιέρα- στρέφονται γύρω από την πορεία τον Μπελάνο και Λίμα, οι οποίοι ,έχοντας πια εγκαταλείψει το Μεξικό, ταξιδεύουν στην Βαρκλώνη,το Τελ Αβίβ, το Παρίσι, την Τανζανία,τη Νικαράγουα και μπλέκονται στη ζωή του εκάστοτε αφηγητή.Συχνά όμως οι αφηγητές ξεφεύγουν από το κεντρικό κορμό και διηγούνται τις δικές τους, συναρπαστικές ιστορίες.Το δεύτερο κεφάλαιο με προβλημάτισε ,καθώς λόγω της έκτασής και της πολυπρισματικότητάς του είχα την αίσθηση πως το βιβλίο δεν έχει ουσιαστικά θέμα.
     "Αυτή που ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία χωρίς να φαντάζεται τις κολάσεις που κρύβονται κάτω από τις σάπιες ή άσπιλες σελίδες της, αυτή που αγαπά τα λουλούδια χωρίς να ξέρει ότι στον πάτο των βάζων ζουν τα τέρατα" 

 Πράγματι ίσως κάτι τέτοιο να ευσταθεί.Στο τρίτο κεφάλαιο ο Γκαρσία Μαδέρο συνεχίζει τις διηγήσεις του από εκεί που διακόπηκαν και συγκεκριμένα στην προσπάθεια εντοπισμού της Τιναχέρο, της πρωτεργάτριας του σουρεαλισμού στο Μεξικό του 1920.Δεν θα ήταν όμως σωστό να λέγαμε πως αυτό είναι και το θέμα του μυθιστορήματος, καθώς το αφηγηματικό πλάτος του δευτέρου κεφαλαίου είναι πολύ μεγάλο και οι διάφορες ιστορίες ελάχιστη σχέση έχουν με τη Σεσάρεα Τιναχέρο."Οι άγριοι Ντετέκτιβ" είναι ένα έργο για την αναζήτηση της Τιναχέρο, την αγάπη για την ποίηση,την νεότητα, μία μυθοπλαστική αναβίωση γεγονότων από τη ζωή του Μπολάνιο, καθώς οι περισσότεροι ήρωες είναι βασισμένοι σε υπαρκτά πρόσωπα.Είναι όλα αυτά και πολλά παραπάνω μαζί
γι΄ αυτό και δε θεωρώ πως έχει ένα ξεκάθαρο  θεματικό κέντρο γύρω από το οποίο οργανώνεται η πλοκή.Είναι ένα μυθιστόρημα που επιβάλλει στον αναγνώστη τους δικούς του ρυθμούς και απαιτεί την αργή ανάγνωση.Είχα συχνά την εντύπωση ότι διαβάζω κάτι δίχως νόημα, όμως δε μου πέρασε από το μυαλό να παρατήσω το βιβλίο, καθώς η γραφή είναι πραγματικά απολαυστική με αποτέλεσμα ακόμα και το πιο πεζό περιστατικό να φαίνεται ενδιαφέρον.Αγκιστρώθηκα λοιπόν στο λόγο του Μπολάνιο, έναν λόγο δίχως πολλά φτιασίδια, χαμηλόφωνο, λες και ο αφηγητής στέκεται δίπλα σου και ψιθυρίζει την ιστορία του, και έβαλα σε δεύτερη μοίρα την πλοκή ,όπως μου φαίνεται έπραξε και ο συγγραφέας.


"Κατάλαβα τότε,με ταπεινότητα, με αμηχανία, σε ένα ξέσπασμα απόλυτης μεξικανικότητας, πως εκείνη που μας κυβερνούσε ήταν η τύχη και πως σε εκείνη την καταιγίδα όλοι θα καταλήγαμε να πνιγούμε, και κατάλαβα πως μόνον οι πιο οξυδερκείς, όχι εγώ ασφαλώς, θα κατάφερναν να κρατηθούν στην επιφάνεια για λίγο καιρό ακόμα."

Παρασκευή 20 Ιουλίου 2012

Ένας μάλλον άνευρος εραστής


Σε καμία περίπτωση  δε δικαίωσε τις προσδοκίες μου το γνωστό μυθιστόρημα του D.H.Lawrence "Ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλι"(εκδ.Γκοβόστη, μτφρ. Γ.Σπανδωνής).Το βιβλίο θεωρήθηκε προκλητικό την περίοδο που εκδόθηκε και για αυτό το λόγο απαγορεύθηκε για μεγάλο διάστημα.Κεντρικό πρόσωπο, όπως άλλωστε δηλώνει και ο τίτλος, είναι η Κόνι Τσάτερλι, μια κοπέλα από εύπορη οικογένεια που παντρεύεται τον αριστοκράτη Κλίφορντ Τσάτερλι.Ο Κλίφορντ, ιδιοκτήτης ανθρακωρυχείων τον καιρό της παρακμής τους, απέκτησε αναπηρία στα πόδια εξαιτίας ενός σοβαρού τραυματισμού στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας στον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που δεν του επιτρέπει να εκπληρώσει τα συζυγικά του καθήκοντα.
         Αρχικά η σχέση των δύο ανθρώπων κυλά ομαλά, καθώς η Κόνι δε θεωρεί τη σεξουαλική διάσταση του γάμους τους τόσο σημαντική.Την έλλειψη αυτή αναπληρώνει κατά κάποιο τρόπο η κοινή πνευματική ζωή του ζεύγους, που αφορά κυρίως το συγγραφικό έργο το Κλίφορντ.Τα πράγματα όμως αλλάζουν, όταν η Κόνι γνωρίζει τον Μέλορς , έναν μάλλον άξεστο πρών στρατιώτη που αναλαμβάνει καθήκοντα δασοφύλακα στο Ράγκμπυ, την πολυτελή κατοικία των Τσάτερλι.Ο Μέλορς ξυπνάει με ζωώδη ένταση την ερωτική επιθυμία της Κόνι.Πλέον και η ίδια επιδιώκει την σεξουαλική ικανοποίηση και ρίχνεται παθιασμένα στον έρωτα, δίχως να νοιάζεται για τις συνέπειες.  Στη σχέση της με τον Μέλορς μεγαλύτερη σημασία από τον ρομαντισμό  έχει το σεξ αυτό καθαυτό.
             "Και κάτω, βαθιά μέσα της, τα νερά χώριζαν και ορμούσαν σε μεγάλα, άγρια κύματα που έφευγαν για μακριά.Συνέχεια, μέσα στη φύση της, τα νερά χώριζαν και ορμούσαν σκισμένα από τον βουτηχτή που κατέβαινε όλο και πιο βαθιά για να πιάσει πάτο κι εκείνη ξεσκεπαζόταν όλο και πιο βαθιά, όλο και πιο βαθιά, τα κύματα ταξίδευαν όλο και πιο βαριά για να βρουν την ακτή και την ξεσκέπαζαν και την αποκάλυπταν στον βουτηχτή που κατέβαινε ψηλαφιστά και τα κύματα του ευατού της έφευγαν όλο και πιο μακριά από τον ευατό της μέχρι που ξαφνικά, με μιαν απαλή και απότομη μαζί σύσπαση, αγγίχτηκε το βάθος της φύσης της." 
         Άφθονες είναι οι περιγραφές των ερωτικών συνευρέσεων, περιγραφές που μέσω της υπαινικτικότητας και της ποιητικότητάς τους μπορούν να αποτυπώσουν το πάθος που φλογίζει την ψυχή των εραστών. Ο Λώρενς δεν περιγράφει "στεγνά"  την σεξουαλική επαφή, όπως για παράδειγμα γίνεται συνήθως στα έργα του Ντε Σαντ, αντίθετα δίνει έμφαση στην πνευματική και συναισθηματική εξύψωση στην οποία οδηγείται η Κόνι. Πάντως παρόλο που οι περιγραφές αυτές είναι υψηλής αισθητικής αξίας και γεμάτες ένταση, γίνονται σύντομα μανιέρα και μοιάζουν να επαναλαμβάνονται.Η σχέση Μέλορς και Κόνι δεν έχει ιδιαίτερες διακυμάνσεις και έτσι στη διάρκεια των συναντήσεών τους δεν υπάρχει κάτι που να προωθεί ουσιαστικά την πλοκή.Το τέλος μάλιστα του έργου είναι εξαιρετικά προβλέψιμο και έμεινα με την αίσθηση πως το μυθιστόρημα στερείται κορύφωσης.
           Κατά τη γνώμη μου άλλη είναι η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή του έργου, η οποία όμως αναπτύσσεται ελλιπώς.Η σχέση της αριστοκράτισσας Κόνι με τον "λαϊκό" Μέλορς συνιστά σκάνδαλο για την συντηρητική Αγγλία, όπου η ταξική συνείδηση είναι πιο παγιωμένη από οπουδήποτε.Σε ορισμένα σημεία -κυρίως στο κεφάλαιο όπου ο Κλίφορντ αναγκάζει το Μέλορς να συρθεί με το κυριακάτικο κοστούμι του στη λάσπη προκειμένου να σπρώξει το αναπηρικό του καροτσάκι στην ανηφόρα- γίνονται κάποιες απόπειρες κοινωνικής κριτικής.Δεν έχουμε όμως την ευκαιρία να παρατηρήσουμε  λεπτομερώς τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε μια τέτοια σχέση στον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο, καθώς ο Λώρενς περιορίζεται στο στενά οικογενειακό πρειβάλλον των Τσάτερλι.Κατά τα άλλα ο Μέλορς και δευτερευόντως η Κόνι επικρίνουν γενικά και αόριστα την τεχνική πρόοδο και τη "νέα Αγγλία" που γεννιέται, μια χώρα δίχως αξίες.Πρόκειται δηλαδή για ένα τυποποιημένο "κατηγορώ" από αυτά που συναντάμε σε κάθε γενιά που αισθάνεται πως η ιστορία την προσπερνά.
         Μέτριες λοιπόν, εώς και αρνητικές εντυπώσεις μου άφησε ο "Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλι" τόσο ως ερωτικό μυθιστόρημα όσο και ως καταγγελία των κοινωνικών συμβάσεων και του ταξικού διαχωρισμού των ανθρώπων.            
     "Οι μάζες ήταν και θα είναι πάντα ίδιες.Οι σκλάβοι του Νέρωνα είχαν εξαιετικά λίγες διαφορές από τους ανθρακωρύχους μας ή από τους εργάτες της Φορντ.Έτσι είναι οι μάζες: δεν αλλάζουν ποτέ.ένα κάποιο άτομο μπορεί να ξεχωρίσει μέσα από τις μάζες,αυτό όμως δεν τις κάνει να αλλάξουν στο σύνολό τους."

Πέμπτη 19 Ιουλίου 2012

 Αυτό είναι το blog ενός desperado που περιπλανιέται στη λογοτεχνία, εκεί που δεν υπάρχουν κανόνες.Τα τελευταία χρόνια οι καλύτερες και πιο σφαιρικές βιβλιοπαρουσιάσεις γίνονται στο διαδίκτυο.Οι αναρτήσεις του librofilo, του ναυτίλου, της αναγνώστριας και άλλων πολλών θα είχαν δίχως υπερβολή περίοπτη θέση σε ένα καλό έντυπο για τη λογοτεχνία.Τέτοιου είδους ιστολόγια με την συν τοις άλλοις εξαιρετική αισθητική τους δε μπορούν παρά να αποτελούν πρότυπα για οποιαδήποτε ανάλογη προσπάθεια ξεκινάει.
 Δε σκοπεύω να δημοσιεύσω κριτικές γιατί απλούστατα δεν είμαι ειδικός· το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να γράψω την άποψή μου για βιβλία που διαβάζω, μια άποψη απόλυτα υποκειμενική.Κατά διαστήματα, μάλλον μια φορά το μήνα , θα αναρτώ και κάποια αποσπάσματα και κυρίως ποίηματα που μου αρέσουν.
  Για αρκετούς μήνες ανέβαλα τη δημιουργία του blog θεωρώντας πως ίσως να χρειαζόμουν περισσότερη αναγνωστική εμπειρία για να είναι το εγχείρημα επιτυχημένο.Σύντομα όμως κατάλαβα πως ακόμα και στην πέμπτη ή την όγδοη δεκαετία της ζωής μου δεν θα έχω διαβάσει αρκετά, ούτε τα μισά από αυτά που θα ήθελα και επομένως κάθε καθυστέρηση είναι μάταιη.
    Και επειδή η λογοτεχνία είναι και επικοινωνία ,τα σχόλια είναι ανοιχτά για όλους.Το blog θα έχει περισσότερο νόημα και για μένα αν οι γνώμες μας για συγγραφείς και βιβλία αντιπαρατεθούν.Ξεκινάμε!