Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 2012

Sci-fi αξιώσεων


                               "Μήπως τα παραμύθια μπορούν να γίνουν αληθινά;"


  Έχω διαβάσει ελάχιστη καθαρά επιστημονική φαντασία (δεν μπορώ να συμπεριλάβω τα δυστοπικά μυθιστορήματα σε αυτήν την κατηγορία). Το πρόβλημα μου ήταν πως πολλοί συγγραφείς ενδεχομένως θα αναλώνονταν σε περιγραφές του μέλλοντος: τεράστια τεχνολογικά επιτεύγματα, επαφή με εξωγήινους πολιτισμούς και εξερευνητικές αποστολές στο διάστημα, τέτοια πίστευα πως θα είναι κατά βάση η θεματολογία και όντως είναι σε αρκετές περιπτώσεις. Μια τέτοια αναγνωστική εμπειρία λίγα θα είχε να μου προσφέρει, καθώς το μέλλον όσον αφορά την τεχνολογία είναι ήδη εδώ και ο κινηματογράφος μπορεί να υποστηρίξει πολύ πιο εντυπωσιακά και ολοκληρωμένα ένα τέτοιο υλικό.

    
    
 Όσες προκαταλήψεις είχα στο κεφάλι μου γκρεμίστηκαν όταν άρχισα να διαβάζω την υπέροχη συλλογή διηγημάτων του Φίλιπ Ντικ από τις εκδόσεις Μέδουσα (the minority report, 9+1 κλασικές νουβέλες και διηγήματα). Ο Ντικ παρά τη σύντομη ζωή του υπήρξε πολυγραφότατος και κατάφερε να καθιερωθεί στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας, δίχως ποτέ όμως να αποκτήσει τη φήμη των πατριαρχών του είδους Άρθουρ Κλαρκ και Ισαάκ Ασίμωφ. Μυστηριώδης προσωπικότητα, ο Ντικ ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του συγγραφικού του έργου μέσα σε μια δεκαετία και εκ τότε βυθίστηκε σε μια κατάσταση ημι-παράνοιας, πιστεύοντας πως είχε επικοινωνήσει με το θείο και και πως οι μυστικές υπηρεσίες βρίσκονταν στο κατόπι του. Την περίοδο αυτή, μετά την μυστικιστική εμπειρία που υποστήριζε μως βίωσε, ο Ντικ αφιερώθηκε στη συγγραφή ενός ιδιότυπου ημερολογίου που τιτλοφόρησε στα ελληνικά:"Εξήγησις"(credit στον ναυτίλο που με διόρθωσε). Το έργο αυτό που ξεπερνάει τις 8000 χειρόγραφες σελίδες, παραμένει αδημοσίευτο στο μεγαλύτερο μέρος του.
  
   " Διδάχτηκα ότι η μεγαλύτερη οδύνη δεν έρχεται σαν αστραπή από το διάστημα,αλλά από τα βάθη της καρδιάς σου. Φυσικά μπορούν να συμβούν και τα δύο : να σε εγκαταλείψουν η γυναίκα σου και το παιδί σου και, όπως κάθεσαι μονάχος μέσα στο άδειο σπίτι, χωρίς σκοπό στη ζωή σου, να ανοίξουν οι Αρειανοί μια τρύπα στη σκεπή και να σε αρπάξουν"
   
   Το Minority Report είναι η μια νουβέλα της συλλογής. Στο μέλλον η αστυνομία χρησιμοποιώντας ανθρώπους με ιδιαίτερα χαρίσματα, τους προγνωστές, μπορεί να προλάβει κάθε αδίκημα μια εβδομάδα πριν την τέλεσή του και έτσι η εγκληματικότητα έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Τα προβλήματα ξεκινάνε όταν ο εμπνευστής του προγράμματος αυτού και αρχηγός της Αστυνομίας πρόσληψης θεωρείται υποψήφιος για φόνο. 

"Πιθανότατα θα έχεις αντιληφθεί το βασικό νομικό μειονέκτημα της μεθοδολογίας πρόληψης.Φυλακίζουμε άτομα που δεν έχουν παραβεί τον νόμο."

    


Στο αριστουργηματικό διήγημα Το θυμόμαστε εμείς για εσάς, ένας άνθρωπος που διακαής του πόθος είναι να ταξιδέψει στον Άρη, απευθύνεται σε μια υπηρεσία εμφύτευσης μνήμης, ώστε να αποκτήσει στο υπόλοιπο της ζωής του την βεβαιότητα πως όντως πραγματοποίησε το όνειρό του. Όταν όμως η διαδικασία ξεκινά αποδεικνύεται πως ο πρωταγωνιστής έχει στο παρελθόν ταξιδέψει στον Άρη ως μέλος μιας μυστικής αποστολής, μετά την ολοκλήρωση της οποίας διαγράφηκε κάθε σχετική του ανάμνηση.

        Στο Ηλεκτρικό μυρμήγκι  ένας άνθρωπος χάνει το χέρι του σε ατύχημα και όταν μεταφέρεται στο νοσοκομείο μαθαίνει πως τελικά δεν είναι τίποτε άλλο από ένα ανδροειδές προγραμματισμένο να διοικεί μια εταιρεία, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των μεγαλομετόχων. Τότε έρχεται αντιμέτωπο με σοβαρά υπαρξιακά ερωτήματα και ξεκινά να ερευνά τον τρόπο που λειτουργεί και το κατά πόσο η αντίληψη που έχει για την πραγματικότητα είναι αντικειμενική ή απλώς ένα προϊόν της εικονικής του μνήμης. Με παρόμοιο ερώτημα καταπιάνεται και η Διπλή Ταυτότητα, όπου ένας επιστήμονας κινδυνεύει να εκτελεστεί με την κατηγορία πως μέσα του έχει εισχωρήσει ένας εξωγήινος οργανισμός που στάλθηκε από εχθρική δύναμη για να πλήξει στρατηγικούς στόχους. Πώς μπορείς να πείσεις τους άλλους πως είσαι ο εαυτός σου και όχι κάποιος άλλος και μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η δική μας αντίληψη για την πραγματικότητα ταυτίζεται με το όντως ον.

"Αποδείχτηκε συγκλονιστικό αυτό το χέρι. Το εξέταζε για αρκετή ώρα πριν αφήσει τους τεχνικούς να το τοποθετήσουν. Εξωτερικά έμοιαζε κανονικό, οργανικό.Και πράγματι έτσι ήταν, τουλάχιστον επιφανειακά. Φυσική επιδερμίδα κάλυπτε τη φυσική σάρκα και αληθινό αίμα έτρεχε στις φλέβες και τα αγγεία.Αλλά κάτω από αυτό έλαμπαν σύρματα και κυκλώματα, τα πραγματικά συστατικά του. Κοιτάζοντας μέσα στον καρπό του είδε εγχειρητικές οπές, μηχανισμούς, πολύπλοκες βαλβίδες, όλα μικροσκοπικά.Μπερδεμένα πράγματα.Και το χέρι του κόστισε σαράντα δολάρια."

    Τα θέματα που επιλέγει ο Ντικ είναι απρόβλεπτα, πρωτότυπα και εντυπωσιακά. Τα παιχνίδια με το χρόνο και τη μνήμη στο Minority Report και Το θυμόμαστε εμείς για εσάς οδηγούν στα άκρα τα νοητικά μας εργαλεία και μας γεννούν θαυμασμό για την ευφυΐα αυτού του ανθρώπου. Υιοθετώντας μια γραφή απλή που όμως αποπνέει ένα είδος οικειότητας μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη, ο Ντικ , χάρη και στις συνεχείς εκπλήξεις, κρατά ζεστό το ενδιαφέρον και προσφέρει αυθεντική απόλαυση. Αρκετές φορές διέκοψα για λίγο την ανάγνωση για να βάλω τα πράγματα σε μια σειρά και να σκεφτώ πως "ναι αυτό είναι mindfuck και τίποτε λιγότερο".

  Όλα τα κείμενα της συλλογής δείχνουν τον βαθύ ανθρωπισμό του Ντικ. Μέσα από τα διδακτικού χαρακτήρα και πάντα γεμάτα φαντασία διηγήματα Ω, να ήμουν Μπλόμπελ! και Άνθρωπος Είναι ο Ντικ δίνει την δική του απάντηση σε ένα θέμα που τον απασχολεί έντονα. Ο Άνθρωπος δεν είναι μια ένωση μυώνων, σάρκας και αίματος · είναι πάνω από όλα ευαισθησία. Ο κόσμος που χτίζει, όσο μακρινός και αν μοιάζει, δεν είναι απρόσωπος και κυριευμένος από τα ρομπότ, αντίθετα θέτει στα υποκείμενά του ζητήματα συνείδησης που αφορούν εξίσου τον άνθρωπο του 1960, του 2012 και του 2050.

" Κατά την άποψη μου, το χαρακτηριστικό της ευγένειας μάς ξεχωρίζει από το κούτσουρο και το μέταλλο, κι αυτό ισχύει πάντα όποια μορφή και να πάρουμε, οπουδήποτε και αν βρεθούμε, ό,τι και άν απογίνουμε."



Υ.Γ. Όποιος έχει να προτείνει καλό βιβλίο sci-fi ή μπορεί να με κατατοπίσει κάπως στον κόσμο του Ασίμωφ και του Κλαρκ καλοδεχούμενος  στα σχόλια ή στο desperadoreader@gmail.com





3 σχόλια:

  1. Πράγματι μια εξαιρετική συλλογή! Όταν τη διάβασα, έσπευσα να αγοράσω και τα άλλα βιβλία του Ντικ, που κυκλοφορούσαν στα ελληνικά. Το είχα πάρει για καλοκαιρινό ανάγνωσμα στη Σαντορίνη αλλά αποδείχτηκε πολύ καλύτερο από ό,τι το περίμενα. Όταν στη συνέχεια έκανα τη σχετική ανάρτηση το ξαναδιάβασα όλο!
    Λένε ότι η Ursula Le Guin αξίζει ως συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας, αλλά δεν την έχω διαβάσει ακόμα.
    ΥΓ: Το ημερολόγιό του έχει τίτλο: "Εξήγησις" ("Exegesis")

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ναυτίλε ευχαριστώ για το σχόλιο και τις διορθώσεις σου(για άλλη μια φορά!).Από τα υπόλοιπα του Ντικ ποια σου άρεσαν περισσότερο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν έχω διαβάσει τίποτα άλλο δικό του, προς το παρόν, αλλά έχω ακούσει καλά λόγια για το Ούμπικ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή