Όταν πρωτοείδα το Amacord του Φελίνι θαύμασα τη μεγαλοφυΐα ενός σκηνοθέτη που μπόρεσε να πετάξει δεκάδες ηθοποιούς στο πλατό, να χτίσει -σε διαφορετικό βαθμό- τόσους πολλούς χαρακτήρες και τελικά να ζωντανέψει μια ολόκληρη κοινότητα, παρουσιάζοντας τόσα γεγονότα, χωρίς αυτά να συνδέονται σφιχτά μεταξύ τους. Τέτοια πολυκοσμία και ολοκληρωμένου χτισίματος ενός κόσμου συναντάμε στα σπουδαία κλασικά μυθιστορήματα.
"Η λέσχη των αθεράπευτα Αισιόδοξων" του Γκενασιά (εκδ.Πόλις, μτφ Φωτεινή Βλαχοπούλου) είναι το βιβλίο που δικαιολογημένα ξεχώρισε το τελευταίο διάστημα. Με μια γραφή απλή, χωρίς καθόλου εκζήτηση, γεμάτη όμως ευαισθησία και κάποιες όχι εκβιαστικά τοποθετημένες ποιητικές στιγμές ο Γκενασιά δίνει ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα που καλύπτει 5 χρόνια από τη ζωή του έφηβου Μισέλ.
"Η λήθη μας τρομάζει.Όμως, η μνήμη είναι η αιτία των δεινών μας.Μόνο με τη λήθη ζούμε ευτυχείς.Ο μεγαλύτερος εχθρός της ευτυχίας είναι η μνήμη.Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι ξεχνούν."
Δεν θα ήταν ακριβές να πούμε πως υπάρχει ένα θέμα. Πολλές ιστορίες εξελίσσονται παράλληλα, ήρωες κάνουν την εμφάνισή τους για να σιωπήσουν οριστικά λίγες σελίδες αργότερα, το μόνο που μένει απαράλλαχτο είναι η "διάθεση" του κειμένου, το υπέροχο κλίμα που δημιουργεί ο συγγραφέας.
Κεντρικό πρόσωπο ο Μισέλ ένας δωδεκάχρονος βιβλιομανής που ξεκοκαλίζει την εργογραφία συγγραφέων που επιλέγει, διαβάζοντας ακόμα και στο δρόμο για το σχολείο. Η οικογενειακή ζωή του μικρού μόνο ευτυχισμένη δεν είναι, καθώς χαρακτηρίζεται από διαρκείς συγκρούσεις μεταξύ του συζυγικού ζεύγους, αλλά και ανάμεσα σε παιδιά και γονείς. Η μητέρα κυρίως, γόνος μιας εύπορης αστικής οικογένειας, καταπιέζει διαρκώς τον Μισέλ που σταδιακά ανακαλύπτει τον κόσμο του ροκ εν ρολ, τη φωτογραφία και τέλος τον Κινηματογράφο μέσα από τη μυθική Ταινιοθήκη των Παρισίων.
"Διάβαζα ακόμα και καθώς περπατούσα.Το σπίτι μου απείχε απτο σπίτι μου δεκαπέντε λεπτά με τα πόδια.Ήταν ένα τέταρτο ανάγνωσης, που καμιά φορά γινόταν μισάωρο ή και παραπάνω.[...]Ο φύλακας άγγελος μου με προστάτευε και με καθοδηγούσε. Δεν είχα κουτουλήσει ποτέ σε κολόνα ούτε με είχε χτυπήσει αυτοκίνητο καθώς διέσχιζα τον δρόμο, χωμένος κυριολεκτικά μέσα στο βιβλίο μου.Απέφευγα τις ακαθαρσίες των σκύλων που βρώμιζαν τα παριζιάνικα πεζοδρόμια.Δεν άκουγα τίποτα, δεν έβλεπα τίποτα.Περπατούσα λες και είχα ραντάρ κι έφτανα πάντα στο σχολείο σώος και αβλαβής.[..]Είχα κατατάξει τους συγγραφείς σε δυο κατηγορίες: εκείνους που μου επέτρεπαν να φτάνω στην ώρα μου και εκείνους που με έκαναν να καθυστερώ.Οι ρώσοι συγγραφείς μου στοίχισαν ένα σωρό τιμωρίες.όταν έπιανε βροχή, χωνόμουν κάτω από ένα υπόστεγο, ώστε να μπορώ να συνεχίζω απερίσπαστος.Η περίοδος Τολστόι υπήρξε ένας μαύρος μήνας.Η μάχη του Μποροντίνο μου στοίχισε τρεις ώρες τιμωρία"
Ο Μισέλ περνά το χρόνο του παίζοντας ποδοσφαιράκι στα μπιστρό και αντιμετωπίζει την καθημερινότητα και τα προβλήματα με ένα κράμα στωικότητας και αφέλειας που -λόγω και της πρωτοπρόσωπης αφήγησης- μου θύμισε πολύ το μικρό Νικόλα του Γκοσινί. Καταλυτική για την εφηβική του ζωή θα είναι η είσοδος στη Λέσχη των Αθεράπευτα Αισιόδοξων, ενός σκακιστικού κλαμπ που συχνάζουν άνθρωποι που εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους λόγω διώξεων από τα κομμουνιστικά καθεστώτα. Προδομένοι, μεσήλικες με ματαιωμένες προσδοκίες, με σαφώς λιγότερη ελπίδα πως μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, περιορίζονται σε διηγήσεις, παρτίδες σκακιού μέχρι τελικής πτώσης και γερές οινοποσίες.
Ο Μισέλ γνωρίζει του θαμώνες και τις απίστευτες ιστορίες τους: τον Ιγκόρ, πρώην γιατρό του σοβιετικού στρατού και ιδρυτή της λέσχης, τον Λεονίντ, αεροπόρο- ήρωα του Δευτέρου Παγκοσμίου και δεινό σκακιστή, ο οποίος έπαιξε μια στημένη παρτίδα με τον ίδιο τον Στάλιν και έπειτα διηγήθηκε στον πατερούλη ένα "αντικαθεστωτικό" ανέκδοτο με πρωταγωνιστή τον ίδιο, το Τίμπορ και τον Ιμρέ δυο Ούγγρους κινηματογραφιστές που το σκασαν μετά την επέμβαση τον Σοβιετικών, τον γραφικό Έλληνα αντάρτη Γρηγόρη,τον μόνο που δεν έχει χάσει την πίστη του στον Κομμουνισμό, και τέλος τον αινιγματικό και ευγενικό Σάσα που για κάποιον ανεξήγητο λόγο είναι μισητός στη Λέσχη. Την εμφάνισή του στη λέσχη κάνει κατά διαστήματα ο ίδιος ο Σαρτρ, καθώς και ο Κεσέλ.Για χρόνια ο Μισέλ θα είναι απλώς ο ακροατής των ιστοριών, όμως με τα χρόνια ωριμάζει για να διηγηθεί στο τέλος και ο ίδιος την πρώτη του ιστορία, το πρώτο περιστατικό της ζωής του που θα τον σημαδέψει:τον πρώτο του έρωτα.Και ανάμεσα στις "μεγάλες αφηγήσεις" η εξιστόρηση των δεκάδων καθημερινών συμβάντων με τρόπο που τα καθιστά σαφώς ανώτερα από την απλή ρουτίνα και τα εξυψώνει σε βιώματα, μια μαθητεία στη ζωή και τους ανθρώπους.
"-Ξέρετε τι είναι ένα σοβιετικό κουαρτρέτο εγχόρδων;
-Μια συμφωνική ορχήστρα που επιστρέφει από τη Δύση!"
Το βιβλίο διαβάζεται γρήγορα και ξεκούραστα. Αν θα έπρεπε να το περιγράψω με ένα επίθετο, θα διάλεγα το "ζωντανό,ολοζώντανο". Το κείμενο αποπνέει φρεσκάδα και όρεξη για ζωή. Σαν ένα πολύβουο μελίσσι, όπου συνεχώς γίνονται δουλειές. Οι ήρωες, όχι πάντα αληθοφανείς, γίνονται τόσο οικείοι και αγαπητοί που με το τέλος της ανάγνωσης νιώθεις σαν να αποχαιρετάς ένα φίλο. Σίγουρα δεν προσθέτει κάτι το ρηξικέλευθο στο λογοτεχνικό σύμπαν, δεν ξέρω αν θα απασχολεί τους αναγνώστες σε δέκα χρόνια, είμαι όμως σίγουρος πως κανείς δεν πρόκειται να μετανιώσει την ανάγνωση της "Λέσχης των αθεράπευτα αισιόδοξων". Πιθανόν να νιώσετε και μια ζήλεια για την εφηβεία που πέρασε ο πρωταγωνιστής, όχι απαραίτητα ευτυχισμένη όμως τόσο συναρπαστική.
Υ.Γ. ωραία ανάρτηση για το βιβλίο από τον librofilo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου